فشار خون و راه های درمان آن
فشار خون به معنای نیرویی است که خون هنگام عبور از رگ‌ها به دیواره‌های آن‌ها وارد می‌کند. این نیرو نقش مهمی در تأمین اکسیژن و مواد مغذی برای سلول‌های بدن دارد و به وسیله قلب، که به طور مداوم و با هر تپش خون را به شریان‌ها پمپاژ می‌کند، ایجاد می‌شود. قلب انسان به طور معمول در حالت استراحت بین ۶۰ تا ۱۰۰ بار در دقیقه می‌تپد و خون را در تمام بدن به گردش در می‌آورد. در ادامه به موضوع فشار خون و راه های درمان آن خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب
تعریف کامل فشار خون
در بررسی پاسخ فشار خون چیست؟ میتوان گفت، فشار خون و ضربان قلب، اگرچه هر دو با قلب مرتبط هستند، ولی عملکردهای متفاوتی دارند. فشار خون نیروی وارد شده از جانب خون به دیواره عروق است، در حالی که ضربان قلب نشان‌دهنده تعداد دفعات تپش قلب در هر دقیقه است. به این معنا که افزایش ضربان قلب همیشه به معنای بالا رفتن فشار خون نیست.
فشار خون با واحد میلی‌متر جیوه (mmHg) اندازه‌گیری می‌شود و شامل دو عدد است: عدد اول که به آن فشار سیستولیک می‌گویند، مربوط به زمانی است که قلب خون را به شریان‌ها پمپاژ می‌کند؛ عدد دوم که فشار دیاستولیک نام دارد، فشار خون در زمانی است که قلب در حالت استراحت است. عوامل مختلفی می‌توانند روی فشار خون تأثیر بگذارند، از جمله سن، تغییر وضعیت بدن (مثلاً از نشستن به ایستادن)، و مصرف داروها. فعالیت‌های روزمره مانند ورزش یا استراحت نیز می‌توانند فشار خون را به صورت موقت افزایش یا کاهش دهند.
در ادامه پاسخ به سوال فشار خون چیست؟ میتوان گفت؛ برای اندازه‌گیری دقیق فشار خون، باید به چند نکته توجه کرد. عواملی مانند ورزش شدید، استرس و پر بودن مثانه می‌توانند مقدار فشار را به طور کاذب بالا نشان دهند. بنابراین، هنگام اندازه‌گیری فشار خون باید آرامش داشت و از دستگاه فشارسنج به درستی استفاده کرد. با بستن کاف دستگاه به دور بازو و باد کردن آن تا حدود ۲۰۰ میلی‌متر جیوه، و سپس خالی کردن تدریجی کاف، میتوان صدای جریان خون را با گوشی پزشکی شنید و فشار سیستولیک و دیاستولیک را مشخص کرد
درمان های خانگی فشار خون
- رژیم خانگی مناسب
- کاهش مصرف نمک و الکل
- مراقبت از خواب و فعالیت بدنی
- ماساژ، کاهش وزن و طب سنتی
- مصرف مواد طبیعی
شاید برای شما هم سوال باشد که آیا فشار خون درمان دارد؟ برای مدیریت فشار خون بالا در خانه، ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی و سبک زندگی از اهمیت زیادی برخوردار است. افزایش فعالیت بدنی، کاهش مصرف نمک، مراقبت از کیفیت خواب و مدیریت استرس، از راهکارهای مؤثر در کنترل فشار خون به شمار می‌آیند. در این بخش، به بررسی راهکارهای خانگی برای مدیریت فشار خون بالا می‌پردازیم.
رژیم غذایی مناسب:
در ادامه بررسی فشار خون و راه های درمان آن یکی از مؤثرترین روش‌ها برای کاهش آن، پیروی از یک رژیم غذایی سالم است. مصرف بیشتر میوه‌ها و سبزیجات، لبنیات کم‌چرب و مواد غذایی با کلسترول پایین به بهبود وضعیت فشار خون کمک می‌کنند. کاهش مصرف نمک نیز اهمیت بالایی دارد و میتوان از رژیم‌های مخصوص مانند رژیم مدیترانه‌ای یا رژیم غذایی مخصوص فشار خون بالا بهره گرفت.
کاهش مصرف نمک و الکل:
مصرف زیاد نمک یکی از عوامل افزایش فشار خون است. کاهش میزان نمک مصرفی می‌تواند به کنترل فشار خون کمک کند. همچنین، محدود کردن مصرف الکل و پرهیز از سیگار کشیدن نیز در کاهش فشار خون مؤثر است.
مراقبت از خواب و فعالیت بدنی:
خواب کافی و باکیفیت برای سلامت قلب و کنترل فشار خون حیاتی است. توصیه می‌شود هر شب بین ۶ تا ۸ ساعت خواب مطمئن داشته باشید و فضای خواب خود را آرام و مناسب کنید. علاوه بر این، ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی، دویدن یا شنا، نقش مهمی در کاهش فشار خون ایفا می‌کنند. انجام حداقل ۳۰ دقیقه ورزش روزانه توصیه می‌شود.
ماساژ، کاهش وزن و طب سنتی:
در ادامه معرفی فشار خون و راه های درمان آن میتوان ماساژ سوئدی یا آروماتراپی را معرفی کرد که ممکن است در کاهش فشار خون مؤثر باشد. همچنین کاهش وزن از طریق رژیم غذایی و ورزش می‌تواند به کنترل بهتر فشار خون کمک کند. روش‌هایی مانند حجامت، مصرف عرقیات گیاهی (مانند بومادران و زیره سیاه) و دم‌نوش‌های گیاهی مانند زنجبیل، آب کرفس و چای سبز نیز ممکن است در کنترل فشار خون مؤثر باشند.
مصرف مواد طبیعی:
برخی مواد طبیعی مانند سیاه‌دانه و سرکه سیب نیز می‌توانند به کاهش فشار خون کمک کنند. سیاه‌دانه را میتوان جوید، اما بهتر است قبل از استفاده با پزشک مشورت کنید تا از عدم تداخل با داروهای فشار خون مطمئن شوید. همچنین سرکه سیب را میتوان با آب یا عسل مخلوط کرده و مصرف کرد. مصرف آبلیمو و آبغوره نیز از دیگر روش‌های طبیعی برای کاهش فشار خون است.
در پاسخ به سوال آیا فشار خون درمان دارد؟ میتوان اضافه کرد که همیشه به خاطر داشته باشید، پیش از شروع هر روش درمانی جدید، با پزشک خود مشورت کنید.
ارتباط فشار خون با کم خونی
کم‌خونی ناشی از فقر آهن به دلیل کاهش میزان اکسیژن‌رسانی به بافت‌های بدن بروز می‌کند. این وضعیت به دلیل عدم تعادل در عرضه و تقاضای اکسیژن ایجاد می‌شود. یکی از شایع‌ترین علائم کم‌خونی فقر آهن، احساس خستگی است که در حدود ۹۰ درصد از افراد مبتلا مشاهده می‌شود. علائم دیگر شامل سرگیجه، غش و تمایل به خوردن مواد غیرمعمول مانند خاک یا گچ (عارضه پیکا) است.
ارتباط کم‌خونی با فشار خون بالا از طریق کاهش سطح هموگلوبین و افزایش فعالیت قلب برای جبران کمبود اکسیژن در بافت‌ها مشخص می‌شود. کاهش هموگلوبین باعث افزایش ضربان قلب و فشار خون سیستولیک می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که سطح هموگلوبین موجود در بدن می‌تواند با فشار خون سیستولیک و دیاستولیک ارتباط مثبت داشته باشد. کمبود هموگلوبین و کاهش ظرفیت حمل اکسیژن می‌تواند منجر به افزایش فشار خون شود، چرا که گیرنده‌های موجود در شریان‌های کاروتید میزان اکسیژن رسانی به مغز را اندازه‌گیری می‌کنند.
فشار خون نرمال
فشار خون نرمال به معنای نیرویی است که خون برای عبور از شریان‌ها به کار می‌برد. هر بار که قلب می‌تپد، خون را با نیروی خود به سمت شریان‌ها پمپ می‌کند تا اکسیژن و مواد مغذی را به تمام ارگان‌های بدن برساند. فشار خون نرمال معمولاً کمتر از ۱۲۰/۸۰ میلی‌متر جیوه است. اندازه‌گیری صحیح فشار خون اهمیت بسیاری دارد، چرا که تغییرات در آن می‌تواند نشان‌دهنده مشکلاتی مانند فشار خون بالا باشد. شاید برای شما هم این سوال مطرح شده که چرا فشار خون خطر ناک است؟ فشار خون بالا می‌تواند آسیب‌های جدی به ارگان‌هایی مانند قلب، کلیه‌ها و مغز وارد کند، بنابراین کنترل آن ضروری است.
فشار خون در طول روز و بر اساس فعالیت‌های مختلف تغییر می‌کند؛ به عنوان مثال، در زمان ورزش یا هیجان، فشار خون به طور موقت افزایش می‌یابد. همچنین با بالا رفتن سن و تغییرات بدن، ممکن است فشار خون افزایش پیدا کند. در خانم‌ها، معمولاً فشار خون تا پیش از یائسگی اندکی کمتر از آقایان است، اما پس از یائسگی ممکن است فشار خون افزایش یابد و نیاز به مراقبت بیشتری داشته باشد. اندازه‌گیری منظم فشار خون و رعایت اصول صحیح آن، به تشخیص و پیشگیری از مشکلات فشار خون کمک می‌کند.
فشار خون بالا
پرفشاری خون به معنای افزایش فشاری است که خون به دیواره‌های سرخرگ‌ها وارد می‌کند. سرخرگ‌ها وظیفه دارند خون را از قلب به سایر نقاط بدن منتقل کنند. فشار خون با دو عدد مشخص می‌شود: عدد اول که فشار خون سیستولیک نامیده می‌شود، نشان‌دهنده فشاری است که هنگام انقباض قلب به دیواره سرخرگ‌ها وارد می‌شود. عدد دوم که فشار خون دیاستولیک است، فشار وارد بر دیواره سرخرگ‌ها در زمان استراحت عضلات قلب، یعنی بین هر ضربان قلب، را نشان می‌دهد.
بالا بودن فشار خون می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند بیماری‌های قلبی، نارسایی کلیه، سخت شدن سرخرگ‌ها (تصلب شرایین)، آسیب‌های چشمی و حتی سکته مغزی شود. فشار خون طبیعی باید کمتر از ۱۲۰/۸۰ میلی‌متر جیوه باشد. اگر فشار خون در محدوده ۱۲۰/۸۰ تا ۱۳۹/۸۹ قرار گیرد، فرد در معرض خطر ابتلا به پرفشاری خون قرار دارد. فشار خون ۱۴۰/۹۰ و بالاتر نشانه ابتلا به بیماری پرفشاری خون است. در دوران بارداری نیز فشار خون باید کمتر از ۱۲۰/۸۰ باشد تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود.
فشار خون ۱۳ روی ۹
فشار خون ۱۳ روی ۹، که به معنی فشار سیستولیک ۱۳۰ و دیاستولیک ۹۰ است، می‌تواند نشانه‌ای از شروع افزایش فشار خون باشد. این میزان فشار خون در دسته‌ی “پیش‌فشاری” قرار می‌گیرد و نیاز به مراقبت و پیگیری دارد. افرادی که فشار خون ۱۳ روی ۹ دارند، باید تحت نظارت دقیق پزشک قرار گیرند و اقدامات لازم برای کنترل آن انجام شود.
فشار خون پایین چند است
فشار خون پایین، که در اصطلاح پزشکی به آن هایپوتنشن (Hypotension) گفته می‌شود، به وضعیتی اشاره دارد که فشار خون ماکزیمم فرد به کمتر از ۹ میلی‌متر جیوه و مینیمم آن به کمتر از ۶ میلی‌متر جیوه برسد. بسیاری از افراد در این شرایط دچار علائمی مانند سرگیجه و بیهوشی می‌شوند و اگر این وضعیت به موقع تشخیص داده نشود، ممکن است عوارض جدی و جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد.
برای بالا بردن فشار خون چی بخوریم
برای کنترل و درمان فشار خون پایین، می‌توانید از راهکارهای مختلفی استفاده کنید که به شما در رساندن فشار خون به محدوده نرمال کمک می‌کنند. مصرف غذاهای شور مانند زیتون، آجیل شور و ترشی می‌تواند فشار خون را افزایش دهد. همچنین، خوردن چغندر قرمز به دلیل داشتن نیتریک اکسید به گشاد شدن عروق و افزایش فشار خون کمک می‌کند. نوشیدنی‌های کافئین‌دار مثل قهوه و چای نیز اثر موقتی در افزایش فشار خون دارند. شیرین بیان و کشمش به دلیل ترکیبات خاصی که دارند، می‌توانند برای تنظیم فشار خون مفید باشند.
سایر مواد غذایی و راهکارهایی که به کنترل فشار خون پایین کمک می‌کنند شامل مصرف بادام، آب پرتقال، آب نارگیل و شکلات تلخ است. این مواد به دلیل داشتن مواد مغذی همچون پتاسیم، ویتامین C و منیزیم به تقویت و تنظیم فشار خون کمک می‌کنند. همچنین، غذاهای سبوس‌دار و گوشت قرمز بدون چربی به دلیل محتوای آهن و فیبر بالا نیز تأثیر مثبتی در افزایش فشار خون دارند.
گل گاوزبان گیاهی آرام‌بخش است که به دلیل خواص خاص خود می‌تواند به افرادی که از فشار خون پایین رنج می‌برند کمک کند. مصرف این گیاه به شکل دم‌کرده به افزایش فشار خون و بهبود علائم سرگیجه کمک می‌کند. شیرین بیان نیز گیاهی است که در افزایش موقت فشار خون نقش دارد. ترکیبات موجود در شیرین بیان باعث بازدارندگی از کاهش سدیم در بدن شده و به این ترتیب باعث افزایش فشار خون می‌شود. مصرف محدود آن می‌تواند به بهبود علائم فشار خون پایین کمک کند.
برای پایین بردن فشار خون چی بخوریم
برای کاهش سریع فشار خون در منزل، چندین راهکار ساده وجود دارد که می‌تواند موثر باشد. ابتدا نفس عمیق بکشید و سعی کنید آرام باشید، زیرا استرس و اضطراب می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود. انجام تمرینات تنفسی و نوشیدن آب کافی نیز کمک می‌کند تا بدن از حالت کم‌آبی خارج شده و فشار خون کاهش یابد. همچنین کمی فعالیت بدنی مثل پیاده‌روی یا تمرینات کششی می‌تواند به بهبود جریان خون کمک کند. شکلات تلخ نیز به دلیل وجود فلاونوئیدها می‌تواند فشار خون را کاهش دهد، البته باید در مصرف آن تعادل رعایت شود.
باید توجه داشت که اگر فشار خون بسیار بالا باشد، نیاز به مراجعه به پزشک دارید و استفاده از روش‌های خانگی نباید جایگزین داروهای تجویزی پزشک شود. هیچ ماده غذایی وجود ندارد که بتواند به صورت فوری و سریع فشار خون را پایین بیاورد، بنابراین اگر در خانه فشار خون بالایی داشتید، پس از ۵ دقیقه استراحت، مجدداً فشار خود را اندازه‌گیری کنید و در صورت تداوم افزایش، با اورژانس تماس بگیرید.
چای ترش یکی از گیاهان دارویی بسیار موثر در کاهش فشار خون است. این چای با خواص دیورتیک طبیعی خود، به دفع سریع‌تر نمک از بدن کمک کرده و در نتیجه، به کاهش فشار خون منجر می‌شود. مصرف منظم چای ترش نه‌تنها فشار خون را کنترل می‌کند بلکه خواص آنتی‌اکسیدانی آن نیز سلامت کلی بدن را بهبود می‌بخشد.
عرق سیر نیز یک دیگر از گیاهان دارویی موثر در این زمینه است. ترکیبات گوگردی موجود در سیر باعث گشاد شدن عروق خونی و کاهش مقاومت عروق شده و به این ترتیب فشار خون را کاهش می‌دهد.
سخن آخر
در نهایت، گیاهان دارویی راهکارهایی طبیعی و موثر برای مدیریت فشار خون هستند، اما برای بهترین نتیجه باید تحت نظر پزشک و با توجه به شرایط بدنی هر فرد مصرف شوند. برای دسترسی به گیاهان دارویی با کیفیت، می‌توانید به سایت عطاری آنلاین مراجعه کنید که محصولات متنوعی از گیاهان دارویی را ارائه می‌دهند و امکان خرید آسان و مطمئن را برای شما فراهم می‌کنند.
سوالات متداول
آیا مصرف چای ترش باعث افت شدید فشار خون می‌شود؟ چای ترش می‌تواند فشار خون را کاهش دهد، اما به ندرت باعث افت شدید آن می‌شود. افرادی که فشار خون خیلی پایین دارند بهتر است مصرف آن را محدود کنند.
آیا مصرف شیرین بیان برای همه افراد با فشار خون پایین مناسب است؟ خیر، مصرف زیاد شیرین بیان می‌تواند عوارضی مانند احتباس سدیم و کمبود پتاسیم در بدن ایجاد کند، بنابراین باید با احتیاط و در مقدار محدود استفاده شود.
چقدر طول می‌کشد تا عرق سیر اثر خود را بر کاهش فشار خون نشان دهد؟ اثرات عرق سیر معمولاً بعد از چند روز مصرف منظم ظاهر می‌شود و برای نتایج پایدار، بهتر است مصرف آن به‌طور منظم در طولانی مدت باشد.